عموما افراد فرق بین عشق و وابستگی را نمی‌دانند چرا که بسیار شبیه به هم هستند. طبیعی است که بر روی افرادی که برایمان مهم هستند و دوستشان داریم، سرمایه‌گذاری عاطفی کنیم، اما اگر احساس کنید که نمی‌توانید بدون عشقتان، یکی از اعضا خانواده یا دوستانتان خوشبخت و خوشحال باشید، از مرز عشق عبور کرده‌اید و وارد قلمرو وابستگی عاطفی شده‌اید.
وابستگی عاطفی برای خودتان و رابطه‌تان دردسرساز می‌شود!
در مقاله « چگونه از وابستگی عاطفی رها شویم ؟» به بررسی نشانه‌ها، دلایل وابستگی عاطفی و همچنین راهکارهای کاهش وابستگی عاطفی و رسیدن به پیوستگی می‌پردازیم.
نشانه‌های وابستگی عاطفی چیست؟
-احساس ارزشمند بودن نمی‌کنید:
از مهمترین نشانه‌های وابستگی ، عدم احساس ارزشمندی است. در بحث وابستگی ، ارزش، لیاقت و شایستگی فرد وابسته به دیگران است. این افراد توانایی‌های خود را نمی‌شناسد، نمی‌تواند احساس ارزشمند بودن کرده و احساس طرد شدن دارند.
-احساس طرد شدن، رها شدگی و ترس:
از دیگر نشانه‌های وابستگی عاطفی ، ترس و نا امنی است. در یک عشق حقیقی تنش و ترس وجود ندارد اما یک فرد وابسته همیشه در ترس و وحشت به سر می‌برد و دائما نگران است که ترک شود و یا شکست عشقی و یا عاطفی خورده و تنها بماند.
وابستگی آفت خطرناک و بدی در رابطه و زندگی افراد می‌باشد چرا که فردی که وابسته باشد فرد مقابل را مجبور به تغییر رویه زندگی و... کرده و فرد مقابل خسته شده و رابطه به سمت ناکامی می‌رود.
فرد دچار وابستگی عاطفی نمی‌تواند عشق و توجه مقابل را باور کرده و بپذیرد.
باید بدانید عظمت و شکوه وجودی هر انسان در آزادگی اوست، طرفین باید به افکار و عقاید یکدیگر احترام گذاشته و در یک فضای آزاد به یکدیگر اجازه رشد دهند.
مهمترین نشانه‌های عشق این است که عاشق معشوق خود را آزاد می‌گذارد و بدون انتظار، کنترل و حسادت به او عشق می‌ورزد. در واقع در یک عشق واقعی افراد در کمال آرامش در کنار یکدیگر قرار دارند.
دلایل وابستگی عاطفی چیست؟
وابستگی عوامل و دلایل مشخصی نداشته و نمی‌توان دقیق توصیف کرد ولی وابستگی عاطفی گاهی اوقات نتیجه این واقعیت است که ما یاد نگرفته‌ایم که سختی‌های زندگی را تحمل کنیم، بنابراین نمی‌توانیم شریک عاطفی‌ای را که آزارمان می‌دهد را ترک کنیم. چون از تغییر یا تنها ماندن هراس داریم.
در بسیاری از مواقع حتی ممکن است فرد آزار جسمی و یا روحی دیده و نتواند فرد مقابل را ترک کند که دچار شکست عشقی و عاطفی و احساس طرد شدگی نشود.
راهکارهای کاهش وابستگی عاطفی :
-به افراد دچار وابستگی عاطفی ، اطلاع دهید:
کسانی که دچار وابستگی هستند از وضعیت خود خیلی آگاه نیستند پس بهتر است به آنها اطلاع داده و آنها را آگاه کنید.
کتاب «ش»کو؟!ه اثر علی میرصادقی
موضوع جلد پنجم کتاب«ش»کو؟!ه، وصال است. اگر مطالب این مقاله برای شما مفید بود، پیشنهاد می کنیم مطالعه این فصل از کتاب«ش»کو؟!ه رو از دست ندهید. برداشتی از کتاب: رابطه مثبت، رابطه ای است که حداقل به یک یا چند مولفه شکوفا شدن ما کمک می کند.. -روابط اجتماعی خود را افزایش دهید:
زمانی که ارتباطات بیشتری دارید، با افراد بیشتری آشنا می‌شوید و با دنیا‌های جدید‌تری در ارتباط خواهید بود و احساس وابستگی کمتری می‌کنید.
افراد وابسته در ذهن خود بخاطر کودکی‌ای که داشته‌اند دائما فکر می‌کنند که:
“اگر وابسته نباشی رها خواهی شد”
کل زندگی افراد دچار وابستگی بر مبنای این قانون پایه‌ریزی می‌شود. داشتن رابطه عاطفی با این افراد بسیار طاقت فرساست. هیچ فردی از اینکه کسی مدام به او بچسبد و بدون اعتماد به نفس و ضعیف باشد خوشش نخواهد آمد. پس قبل از انتخاب شریک عاطفی خود، حتما وی را بشناسید.
-برای رهایی از وابستگی عاطفی ، به دنبال موفقیت‌های کوچک باشید:
انواع وابستگی عاطفی را بشناسید:
-وابستگی عاطفی سالم:
در وابستگی عاطفی سالم، فرد در زمان مناسب و در صورت نیاز، مستقیما درخواست کمک می‌کند. در روابط با دیگران احساس امنیت، اعتماد و علاقه به میزان کافی وجود دارد.
روابط ، سالم و در حد اعتدال بوده و هر یک از طرفین در رابطه برای دیگری ارزش و اهمیت قائل هستند. طرفین در عین حال که به نیاز‌های خود توجه دارند، حس محبت و همدلی را نیز از طرف مقابل خود دریغ نمی‌کنند و خویشتن حقیقی خود را فراموش نمی‌کنند.
-وابستگی عاطفی ناسالم:
در وابستگی عاطفی ناسالم فرد سعی دارد طرف مقابل را تحت کنترل و نفوذ خود قرار دهد و به دلیل ترس از طرد شدن، مانند یک قربانی هرگونه تحقیری را تحمل کند.
پیوستگی چیست؟
پیوستگی یعنی با آنچه در ارتباط قرار گرفته‌ایم و به آن عشق می‌ورزیم یا دوستش داریم احساس وحدت و یگانگی کنیم. با وجود لذت شادمانی، سعادت و خوشی در آن، ما نیز خشنود می‌شویم.
در این حالت، بودن یا نبودن او در کنار ما، احساس بسیار خوب یا بسیار بد به ما نمی‌دهد، بلکه وجود او باعث حس رضایت در درونمان می‌شود. به‌عبارتی دیگر، با نبودن او باز هم احساس رضایت در ما باقی مانده و حال خوب خود را می‌توانیم حفظ کنیم.
کارگاه روانشناسی اکت و عزت نفس
عزت نفس ناسالم شما باعث شده خیلی از کارهای درست زندگیتان را انجام ندهید. ما در همایش اکت و عزت نفس به شما کمک می‌کنیم با افزایش توان انعطاف پذیری روانی خود راهکار اصلاح رفتار های غلط خودتان را پیدا کنید. شما می‌توانید هم اکنون از طریق لینک زیر در کارگاه روانشناسی اکت و عزت نفس ثبت نام کنید. این کارگاه در تاریخ 20 و 21 اردیبهشت در هتل قلب تهران برگزار می‌شود.
روش‌هایی برای تغییر وابستگی و رسیدن به پیوستگی:
-برای رسیدن به پیوستگی، مشکل را شناسایی کنید:
زمانی که دشمن خود را نمی‌شناسید به جنگ با او نمی‌روید! آگاهی نسبت به وجود وابستگی عاطفی ، خود قدم بزرگی است که در این راه برمی‌دارید و با وجود همه مشکلاتی که دارید، همه ترس‌ها و نگرانی‌هایتان، شما همواره روی پا‌های خودتان می‌ایستید. شما قوی هستید و هم اکنون با استفاده از این قدرت، ترس‌هایتان را پشت سر می‌گذارید. همین قدرت است که به مدد آن دنیایی شخصی بنا می‌نهید؛ دنیایی که در آن خودتان را دوست دارید و با خودتان در آرامش به‌سر خواهید برد.
-احساسات و نیاز‌های خود را ابراز کنید:
زمانی که مشکلی برایتان پیش می‌آید در مورد آن با یکی از افراد نزدیک خود صحبت کنید. این امر به شما کمک می‌کند تا احساس خیلی بهتری داشته باشید. فردی که می‌توانید به او اعتماد کنید و نخستین کمک و همراه شما به‌شمار می‌رود. همچنین می‌توانید احساساتتان را روی یک کاغذ بیاورید؛ تشویش‌ها، ترس‌ها و نگرانی‌ها.
همچنین با این کار ذهنتان را رها می‌کنید و روشی است تا از طریق آن زباله‌های فکری‌تان را تخلیه کنید. این عمل مانع شکنجه‌های ذهنی شما می‌شود. این تمرین را به فردا موکول نکنید، هم‌اکنون آن را انجام دهید و اثر آن را ببینید.
-برای رهایی از وابستگی ، سطح عزت نفس خود را افزایش دهید:
وابستگی عاطفی همواره با عدم عزت نفس ارتباط دارد. غیر ممکن است که در عین وابستگی های شدید احساسی، از عزت نفس بالایی برخوردار باشید. اولین راه حل برای غلبه بر وابستگی عاطفی ، آن است که بدون شکنجه و عذاب و تخریب فکری، با مهربانی، عمیقا به‌خود عشق بورزید. برای آن که دوباره به عزت نفس دست یابید نکات زیر می‌توانند مفید باشند:
هر روز ساعتی را برای خوشحال کردن خودتان اختصاص دهید.
روی نکات مثبت و موفقیت‌های خود تمرکز کنید.
«نه» گفتن را یاد بگیرید.
به خواسته‌های خود توجه کنید.
برای آنکه مورد پسند دیگران قرار بگیرید، سعی نکنید خودتان را تغییر دهید.
به‌نظر خود اهمیت دهید.
در ذهنتان تصویر مثبتی از خود داشته باشید.
با افراد مثبت نشست و برخاست کنید.
از خودتان مواظبت کنید.
از تنها ماندن لذت ببرید.
درست است که دوست دارید دوستتان پیش شما باشد و زمانی‌که او پیش شما نیست احساس غم و تنهایی و همچنین احساس فقدان عشق و محبت می‌کنید؛ اما به این مسئله فکر کنید که تنهایی نیز می‌تواند شادی آفرین باشد!
می‌توانید از این فرصت استفاده کنید و کارهای مورد علاقه خود را انجام دهید:
کتاب‌خواندن، گوش دادن به یک فایل صوتی، ورزش کردن، یا کمک به افراد نیازمند و اگر تنها هستید، لحظات کوچکی که در تنهایی با خودتان می‌گذرانید، می‌توانند لحظات ناب شادی بخشی باشند.
-بحران وحشت را به‌طور مؤثر اداره کنید:
برای آن که به‌طرز چشمگیری ترس و وحشت خود را کاهش دهید، چشم‌های خود را ببندید و نفس‌های عمیقی بکشید. در واقع، زمانی که تنفس شما عمیق و طولانی باشد، فعالیت ذهنی کاهش می‌یابد و بدن آرام می‌شود.
غیرممکن است زمانی‌که آرام و عمیق نفس می‌کشید، عصبانی شوید. با انجام این عمل متوجه خواهید شد که بعد از چند دقیقه، آرامش به شما بازخواهد گشت. «خشم و اضطراب دارای نیرو هستند، اما نیروی آرامش از آنها بیشتر است.»
-بر ترس مورد پسند واقع نشدن غلبه کنید:
برای این منظور، جملات مثبت زیر را با خود تکرار کنید:
حق دارم بدون آنکه عشق و توجه دیگران را از دست دهم، به دیگران «نه» بگویم.
هر روز که می‌گذرد برایم آسان‌تر می‌شود که افکارم را بیان کنم و مردم من را به راحتی درک می‌کنند.
نمی توانم مورد پسند همه مردم قرار بگیرم و همه را از خود راضی نگه دارم و این امری طبیعی است.
حق دارم که تصمیم‌گیری کنم.
می‌دانم چه می‌خواهم و آن را به‌وضوح بیان میکنم.
-برای رهایی از وابستگی و رسیدن به پیوستگی، خود را از احساس گناه رها کنید:
خانمی را در نظر بگیرید که وقتی صبح‌ها از خواب بیدار می‌شود احساس می‌کند شوهرش از دنده چپ بلند شده است. به‌طور ناخودآگاه از خودش می‌پرسد «چه‌کار کرده‌ام؟» زمانی‌که پیش دوستانش می‌رود و آنها روی خوش نشان نمی‌دهند، احساس می‌کند که تقصیر اوست که دوستانش در چنین حالتی قرار دارند و حضور او موجب رنجش آنها شده است. باید بدانید که چنین احساسی اغلب موجب می‌شود فرد سکوت کند و احساسات خود را ابراز نکند.
همچنین احساس گناه همانند دور باطل عمل می‌کند و اثر گلوله برف را دارد؛ از خود می‌پرسیم که چرا چنین چیزی برایمان پیش آمده است و در نهایت متقاعد می‌شویم که مطمئنا کار بدی انجام داده‌ایم و بعد در وجودمان به دنبال نقص‌ها و خطا‌های خیالی می‌گردیم و باز هم احساس گناه بیشتری می‌کنیم و غیره.
احساس گناه به کلسترول خون شباهت دارد؛ کلسترول خوب و کلسترول بد. احساس گناه بد به‌طور پیوسته از شما یک گناهکار می‌سازد و بدون آنکه بتوانید این احساس را به یک خطای مشخص ربط دهید، دچار احساس مبهم گناه می‌شوید. از این نوع احساس گناه باید دوری کنید! در عوض، احساس گناه خوب، به احساس مسئولیت ربط دارد. این احساس به امور مشخص و واقعی مربوط می‌شود که وجدانتان به شما ندا می‌دهد؛ دروغ، غیبت، نیش زبان و غیره.
ویژگی احساس گناه خوب آن است که می‌توانید به آن خاتمه دهید. از این رو باید بین احساس گناه خوب و بد مرز مشخصی بگذارید.
-از افراد موفق و قوی الگو بگیرید:
چنانچه مشکل خود را با افرادی که مثل شما دچار وابستگی عاطفی هستند در میان بگذارید، هیچ دردی از شما دوا نمی‌شود. احتمالا افرادی را در دور و برتان می‌شناسید که دچار وابستگی عاطفی بوده‌اند، اما موفق شده‌اند از پس آن برآیند. آنها را از نزدیک زیر نظر بگیرید و از آنها به‌عنوان یک راهنما استفاده کنید. به آنها نزدیک شوید و از آنان بپرسید معیارها، دستورالعمل‌ها و انگیزه، رفتار و رمز و راز موفقیت آنها چیست. این ارزش‌ها را وارد ذهنتان کنید و آنها را به‌کار گیرید؛ و حالا در اوج آرامش و قدرت، آسیب‌های مربوط به وابستگی های قبلی خود را ترمیم کنیم؛ به این منظور:
خودمان را دوست داشته باشیم و برای یادگیری مهارتهای دوست داشتن خود، به جلسه‌های عملی آموزش مهارتهای زندگی به‌منظور خودباوری و همیاری برویم.
همواره جهت وابستگی ، خود را در مسیر عشق الهی و توکل به قدرت برتر جهان هستی معطوف کنیم.
رابطه‌ای را ایجاد کنیم که در آن شکوفایی استعداد‌ها و توانمندی‌های ما امکان‌پذیر شود.
نتیجه گیری
موارد بیان شده در صورتی می‌توانند به رهایی از وابستگی عاطفی کمک کنند که شما واقعا بخواهید تغییر کنید، چون تنها کسی که می‌تواند به شما کمک کند خودتان هستید و هیچ کس به اندازه شما نسبت به خودتان شناخت ندارد و در صورتی که در این راه به کمکی نیاز داشتید، پیشنهاد میکنم به صورت حضوری به یک مشاور مراجعه کنید. در انتها خواندن مرحم مهمترین پیش بینی کننده‌های آینده‌ی روابط عاطفی را بخوانید.
دوره هشتاد ساعته غیرحضوری در ۸ ترم | شکوفایی
این دوره مبتنی بر روانشناسی مثبت‌نگر و بر اساس آموزه‌های رئیس سابق انجمن روانشناسی آمریکا و پدر روانشناسی مثبت‌نگر (دکتر مارتین سلیگمن) می‌باشد و اکثر درس‌های آن توسط پژوهش‌های فرا تحلیل و دانشگاهی به اثبات رسیده است. مطالبی که ممکن است به آن علاقه داشته باشید